O ile nazwy kaw espresso, latte, czy cappuccino weszły już powszechnie do naszego słownika, to jednak nazwy takich kaw jak romano czy macchiato mogą wzbudzić zastanowienie. Sprawdź najpopularniejsze typy włoskiej kawy oraz ich ciekawe odmiany.
Nawet jeżeli masz swój jeden ulubiony typ kawy i nie zamierzasz testować innych kawowych przysmaków, to poznanie ich nazw uważamy za bardzo pomocne. Prawdopodobnie dużą część z tych kaw będziesz mógł przygotować z wykorzystaniem posiadanego przez siebie ekspresu, czym zachwycisz zaproszonych do siebie gości. Dzięki naszemu opisowi być może odkryjesz całkiem nowe możliwości swojego ekspresu.
Zdecydowana większość opisanych poniżej kaw wykorzystuje klasyczne włoskie espresso jako bazę. Sprawdź, jak wiele kombinacji możesz wykonać. Dodatkowo prezentujemy także kilka ciekawych przykładów kaw charakterystycznych dla innych krajów. Wybierz swoją ulubioną kawę.
W czasach, kiedy na stołach królowała kawa z fusami parzona w szklance, wygląd i pojemność espresso mogła wzbudzać duże zdziwienie. Dzisiaj doskonale znamy walory smakowe małej włoskiej espresso. Już trzy / cztery łyki tej kawy pobudzają nas do działania i zachwycają intensywnością aromatu. Najlepsze włoskie espresso, to te pochodzące ze świeżo zmielonych ziaren kawy. Przy zapewnieniu odpowiedniej temperatury oraz ciśnienia parzenia uzyskujemy kawę o gęstej konsystencji z piękną cremą (gęstą i trwałą pianą) na górze.
Ten najbardziej klasyczny typ kawy doczekał się konkretnych standardów opracowanych przez m.in. międzynarodowe organizacje World Coffee Events, która odpowiada za organizację Mistrzostw Świata Baristów. Zgodnie z tymi przepisami kawa espresso musi spełniać następujące standardy:
W związku z faktem, że espresso to zdecydowanie kawa z zasadami, więcej o sposobach i zasadach jej parzenia opiszemy w kolejnym artykule.
Mocniejsza odmiana espresso. Ristretto z włoskiego oznacza wąski, a w kontekście kawy odnosi się ona do zastosowania bardzo małej ilości wody. Kawę parzymy tak jak espresso, jednak do jej przygotowania wykorzystujemy tylko połowę klasycznej ilości wody, czyli ok. 15 ml. Tym samym uzyskujemy bardzo intensywny napój kawowy. Warto dodać także, że szybsza ekstrakcja kawy ristretto sprawia, że wydziela się nieco mniej kofeiny. Jednocześnie kawa ma bardzo intensywny i głęboki aromat. Ristretto to kawa na jeden lub dwa łyki.
Drugą najbardziej klasyczną odmianą espresso, jest kawa espresso doppio. Słowo „doppio” z włoskiego oznacza podwójny, jest to więc espresso z podwójną ilością wody (tj. ok. 60 ml). Kawę podaje się w filiżance do espresso i powinna jej towarzyszyć szklanka z wodą niegazowaną.
Nazwa cappuccino nawiązuje bezpośrednio do brązowych habitów kapucynów (cappuccini), którym to przypisuje się stworzenie przepisu na tę pyszną kawę z mlekiem. Zasadniczo w składzie cappuccino znajduje się:
Poza znajomością samej formy przygotowania cappuccino bardzo ważne jest także, aby poznać włoską kulturę serwowania tego napoju. Włosi sięgają po ten napój zazwyczaj w porze śniadaniowej. Najczęściej towarzyszy jej „coś słodkiego”. Ze względu na bardzo dużą zawartość mleka, kawy tej nie zamawia się do lub po obiedzie. Cappuccino jest więc bardzo popularnym elementem włoskiego śniadania, na które poza kawą składa się także rogalik czy słodkie kruche ciasteczka. Gdy zamawiamy cappuccino we włoskich kawiarniach, spienione mleko bardzo często zostaje ozdobione dekoracją z kakao czy sypkiej czekolady.
Wersja kawy espresso „poplamiona” kilkoma kroplami mleka. Macchiato jest to więc kawa espresso serwowana w klasycznej, niewielkiej filiżance do espresso, do której dodajemy niewielką ilość mleka. Kawa macchato może wystąpić w dwóch wersjach:
Kawa macchiato dzięki obecności mleka zyskuje większą delikatność smaku, jednocześnie nadal pozostaje bardzo intensywnym napojem kawowym.
Jest to typ kawy najbliższy dobrze znanej nam w Polsce czarnej kawie, którą pijemy w dużym kubku. Przymiotnik „lungo” z włoskiego oznacza długi, a w kontekście kawy odnosi się dużej ilości wody, którą wykorzystujemy do przygotowania tego napoju. Kawa lungo zawiera ok. 130 – 170 ml wody. Aromat i intensywność smaku jest zdecydowanie słabsza niż w przypadku klasycznego espresso. Jednak ze względu na długość parzenia, kawa ta zwiera dużo kofeiny.
Słowo „latte” z włoskiego oznacza mleko, a obecność tego słowa w nazwie kawy sugeruje, że będzie to napój typowo mleczny. I rzeczywiście to mleko stanowi główny składnik napoju. Kawę tę możemy serwować w klasycznym wydaniu (spienione mleko + kawa) lub ze smakowymi dodatkami. Proporcja tej kawy to ok ¾ mleka oraz ¼ espresso. Kawa ta ma charakterystyczny trzywarstwowy podział – dolną warstwę stanowi gorące mleko, w środku znajduje się kawa espresso, a trzecią górną warstwę stanowi spienione mleko. Warstwowa struktura kawy wynika z faktu, że mleko jest gęstsze od kawy, dlatego opada na dół, z kolei pianka mleczna utrzymuje się na górze.
To odmiana kawy z mlekiem, która serwowana jest w klasycznej filiżance cappuccino. Podwójne espresso w tym przepisie uzupełniamy mlekiem oraz odrobiną spienionej pianki mlecznej. Jest to więc wersja kawy zbliżona do cappuccino, jednak mleko w tej kawie nie jest tak bardzo spienione, jak w przypadku cappuccino. Delikatna pianka stanowi bardziej dekorację, aniżeli główny element kawy.
Słodsza i „pełniejsza” wersja kawy latte, która zostaje wzbogacona o czekoladę dodawaną do espresso. Zależnie od preferencji możemy dodać czekoladę mleczną lub gorzką, dobrze sprawdzi się także syrop czekoladowy. Słodkość tego napoju wzmacnia także bita śmietana, która dodaje się na górę. W polskich kawiarniach napój ten możemy spotkać pod nazwą mocha, mokka lub moka.
Kawa wzbogacona o aromat skórki cytrynowej. Kawa Romano to nic innego jak kawa espresso, do której dodajemy kawałek skórki cytrynowej lub dolewamy kilka kropel soku cytrynowego. Przygotowanie tej kawy jest bardzo proste. I w ten sposób możemy uzyskać bardzo ciekawy smak połączony z orzeźwiającym działaniem cytryny.
Z włoskiego freddo oznacza zimny. Dlatego kawa freddo to nic innego jak espresso na zimno. Kawę tę możemy przygotować na kilka sposobów. Najprostsza opcja to podanie wystudzonej kawy. Alternatywą jest dodanie kostek lodu do gorącego espresso. Możemy spotkać także kawę freddo z alkoholem (w włoskiej wersji będzie to najczęściej grappa lub brandy).
Caffe coretto to wariant kawy espresso z alkoholem, która stawia na nogi. We włoskich kawiarniach najpopularniejszym dodatkiem będzie grappa. Możemy jednak poprosić także o espresso z dodatkiem koniaku, brandy lub whisky. Osoby, które chciałyby same dozować ilość alkoholu, mogą także poprosić o osobne zaserwowanie kawy i alkoholu.
W polskich kawiarniach dużo częściej od caffe coretto spotkamy kawę po irlandzku. Popularna irish coffee to kawa espresso z dodatkiem podgrzanej whisky, brązowym cukrem oraz bitą śmietaną. Kawa ma charakterystyczny warstwowy wygląd i serwowana jest w kieliszku do piwa (pokalu).
Kawa rodem z Wiednia to kawa przeznaczona dla miłośników słodkich napojów. Do przygotowania tej kawy potrzebujemy filiżanki klasycznej espresso lub mocnej czarnej kawy zaparzonej w odmienny sposób niż espresso i dekorujemy ją bitą śmietaną.
W naszym zestawieniu znalazła się także najpopularniejsza grecka kawa – frappe. W gorącym klimacie Grecji napój ten przynosi orzeźwienie i jednocześnie dostarcza kofeiny w ciągu dnia. Do przygotowania kawy frappe potrzebujemy kawy rozpuszczalnej lub klasycznej espresso, którą parzymy, a następnie studzimy. Po ostudzeniu miksujemy kawę do uzyskania piany. Tak przygotowaną kawę przelewamy do szklanki i dodajemy kostki lodu. Oryginalne greckie kawy występują w kilku rodzajach: